ADX ve DMI Nedir?

Yatırımcılar, özellikle zaman içinde pozisyonlarını önemli ölçüde değiştirmeyi düşündüklerinde, hisse senetleri veya diğer menkul kıymetlerdeki fiyat eğilimlerini belirlemeye çalışır. Fiyat bir yönde hareket ettikçe trendler grafiklerde görünür hale gelerek yatırımcılar ve traderlar için faydalı giriş veya çıkış noktaları ortaya çıkarabilir.

Trend hareketlerinin analizinde kullanılan göstergeler arasından ADX (Average Directional Index) ve DMI (Directional Movement Index) öne çıkmaktadır.

ADX Nedir?

ADX (Average Directional Index), bir fiyat eğiliminin gücünü değerlendirmek için teknik analizde kullanılan matematiksel bir türevdir ve Ortalama Yön Endeksi anlamına gelir. ADX göstergesi, orijinal olarak emtia ve para birimlerini incelemek için tasarlanmış olsa da benzer oynaklıklara sahip hisse senetleri ve endekslerde de kullanılmaktadır.

ADX değeri, 0 ile 100 arasında değişebilir ve buna bağlı olarak trendin gücünü ölçer. ADX 100‘e ne kadar yaklaşırsa, eğilim o kadar güçlü olur. Düşen ADX değeri trend hareketinin zayıfladığını söyleyen bir işaret olsa da, o trendin sona erdiği anlamına gelmez. 20’nin altındaki değerler ise zayıf bir eğilim olduğuna işaret eder. ADX 40‘ın üzerindeki seyretmesi, mevcut trend hareketinin gücünü koruduğuna ve bir süre daha devam edebileceğine yönelik bir sinyal olarak yorumlanır.

DMI Nedir?

DMI (Directional Movement Index) Yönlü Hareket Endeksi anlamına gelen bir diğer teknik analiz göstergedir. J. Welles Wilder tarafından geliştirilmiş olan DMI osilatörü, tüm finansal piyasalarda kullanılabilen bir hareket göstergesidir. 

DMI Yönlü Hareket Endeksi, yatırımcılarn piyasadaki alım satım fırsatlarını belirlemesine yardımcı olan bir osilatördür. DMI, fiyat trendinin yönünü ölçen yön göstergelerinin (+DI ve – DI) bir kombinasyonudur. Genel olarak, mevcut fiyatı önceki fiyat aralığıyla karşılaştırır. DMI, fiyatın aşağı veya yukarı hareketinin baskın olduğunu gösterirken DMI ile birlikte kullanılan ADX, trendin gücünü ölçer.

Grafikte tek bir çizgi olarak çizilir ve yönlü hareket göstergesi (DMI) adı verilen başka bir gösterge oluşturan DMI+ ve DMI–  olmak üzere iki çizginin hareketli ortalamasından elde edilir. 

DMI Nasıl Hesaplanır?

DMI hesaplaması için öncelikle her dönem için Gerçek Aralık (True Range, TR), DMI+ ve DMI–  değerleri bulunur. Gerçek Aralık (TR) şu hesaplamalardan en büyük sonucu veren değerdir:

• Mevcut Tepe – Mevcut Dip
• Mevcut Tepe –  Dünkü kapanışın mutlak değeri
• Mevcut Düşük – Dünkü kapanışın mutlak değeri

Gerçek Aralık bulunduktan sonra DMI+ ve DMI–  değerleri tespit edilir. Bu değerler şu koşullarda farklı bulunur: 

• DMI+ = Mevcut tepe – Dünkü tepe şeklinde bulunur. Ancak bu sonuç, Dünkü dip – Mevcut dip farkından daha büyükse, DMI+ = Mevcut tepe – Dünkü tepe noktası olarak veya sıfırdan büyük olan değer alınır.
• DMI–  = Dünkü dip – Mevcut dip şeklinde hesaplanır. Eğer bu değer, Mevcut tepe – Dünkü tepe farkından büyükse, –DMI = Dünkü dip – Mevcut dip olarak veya sıfırdan büyük olan değer alınır.
• Hem DMI+ hem de DMI–  negatif ise, ikisi de sıfır alınır.
• İkisi de pozitif ve DMI+ > DMI–  ise, DMI+ = Mevcut tepe – Dünkü tepe ve DMI–  = 0 olarak bulunur. 
• İkisi de pozitif ancak DMI+ < DMI–  ise, o zaman DMI+ =  0 ve DMI–  = Dünkü dip – Mevcut Dip şeklinde hesaplanır.

Bu hesaplamalar tamamlandığında DMI formülü şöyle görünür:

DMI = [ (DMI+) – (DMI– ) ] / [ (DMI+) + (DMI– ) ) ] x 100

DMI değeri 0 ile 100 arasında bir değerdir. Sonuç negatif çıkarsa mutlak değeri alınır. Wilder’ın sistemindeki iki DMI, aynı grafik üzerinde çizilir ve birbirlerine göre bir grafikte sıralandıkları yer sayesinde bir eğilimin gücünü belirtmek için kullanılır. Genel olarak, DMI+, DMI– ‘nin üzerindeyken, fiyat trendi yükseliştedir. DMI– , DMI+’nın üzerinde olduğunda, fiyat eğilimi aşağı doğru hareket eder. Bununla birlikte, birkaç günlük DMI’ların anlık görüntüsü, haftalar veya aylar süren trendler hakkında hiçbir şey göstermeyebilir. 

ADX Nasıl Hesaplanır?

DMI hesaplamanın ardından genellikle ADX hesaplanır. ADX için ilk değer, belirtilen dönem boyunca DMI’nin ortalamasıdır. Takip eden ADX değerini bulmak için, önceki ADX değeri belirtilen dönemden 1 çıkarılarak çarpılır. Çıkan sonuç, mevcut DMI değeri ile toplanır ve bu toplam, belirtilen süreye bölünerek yuvarlanır. 

ADX formülü şöyle görünür:

İlk ADX = N dönem DMI’nin toplamı / N

Sonraki ADX = ((Önceki ADX x n– 1) + Mevcut DMI) / N

Bu formülde N, hesaplamada kullanılan gün sayısını ifade eder ve genellikle 14 günlük bir periyot seçilir.

DMI Ne İşe Yarar? Nasıl Yorumlanır?

DMI Yönlü Hareket Endeksi, genellikle fiyat grafiğinin altında veya üstünde gösterilen teknik bir göstergedir. Bu gösterge, mevcut fiyatın önceki fiyat aralığı ile karşılaştırılmasıyla hesaplanır ve sonuç, pozitif bir yukarı yön göstergesi (DI+ veya DMI+) ve bir negatif aşağı yön göstergesi (DI–  veya DMI– ) olarak görüntülenir. 

DMI aracılığıyla yukarı veya aşağı hareketin gücünü hesaplanarak sonuç, ADX indikatörü adı verilen bir eğilim çizgisi ile gösterilir. Pek çok işlem platformunun grafiklerinde DMI+ yeşil, DMI–  kırmızı renkte çizgilerle gösterildiği için rahatlıkla ayırt edebilirsiniz. 

DMI+, günün en yüksek fiyatı ile bir önceki günün en üst değeri arasındaki farktır, DMI–  ise, ​​aynı hesaplamayı o günün en düşük fiyatı ile bir önceki günün en düşük fiyatı ile yapar. Kırmızı çizgi yeşil çizginin üzerinde görünüyorsa fiyatın düştüğü anlamına gelirken yeşil çizginin yukarıda olması, yükseldiği anlamına gelir. 

DMI–  ve DMI+ birbirini kesiyorsa ve ileri geri hareket ediyorsa, muhtemelen fiyatın değişmesi için doğrudan bir eğilim yoktur. DMI+ (yeşil) – DMI (kırmızı) ile kesiştiğinde al sinyali, DMI+ (yeşil)  DMI– (kırmızı) üzerinden geçtiğinde sat sinyali üretilir.

ADX Ne İşe Yarar? Nasıl Yorumlanır?

ADX, DMI Yönlü Hareket Endeksi’ndeki üçüncü satırdır ve fiyat trendinin gücünü gösterir. Bu nedenle, – DI ve +DI yönü belirlemeye yardımcı olurken, yatırımcılar ayrıca eğilimin yukarı veya aşağı ne kadar güçlü olduğunu ölçmek için ADX’i kullanır. 25’in üzerindeki bir ADX değeri, güçlü bir eğilimin oluşmaya başladığını söyler. ADX 20’nin altına düştüğünde net bir fiyat trendi oluşmaz ve fiyat muhtemelen diğer yönde hareket eder. 

Peki, ADX İndikatörü nasıl kullanılır? ADX indikatörü analizinde kullanılan genel kurallar nelerdir?

• ADX düşmeye başladığında, eğilim zayıflıyor veya bitiyor olabilir.
• ADX’te 4 veya 5 birimlik keskin bir artış, yeni bir trendin oluştuğunu gösterebilir.
• Yükselen bir ADX, güçlenme eğilimini gösterir. Ancak değeri, eğilimin eğimi ile ilgilidir. Bu, mütevazı bir eğime rağmen tutarlı bir trendin, mütevazı bir ADX değeri ile karakterize edilmesine rağmen, değerli bir trend olabileceği anlamına gelir.
• DMI+, DMI– ‘nin üzerine çıktığında genellikle bir satın alma sinyali belirtilir. DMI– , DMI+’nın üzerine çıktığında bir satış sinyali belirtilir. ADX daha sonra bu sinyallerin gücünü değerlendirmek için kullanılabilir.

Teknik Analizde ADX ve DMI Kullanımı 

DMI endeksini teknik analizde kullanmak için birkaç önemli noktaya dikkat etmek gerekir. DMI+ çizgisi DMI–  çizgisinin üzerindeyken piyasanın yukarı yönlü hareket ettiği ve DMI–  çizgisi yukarı doğru hareket ederek +DI çizgisinin üzerinde çıkarsa, piyasa düşüş eğiliminde olduğu söylenebilir. DMI+, DMI– çizgisinin üzerindeyken uzun pozisyonlarla trading yapmak uygunken, DMI– , ​​DMI+’dan yüksek olduğunda, kısa pozisyonları tercih etmek daha doğru olabilir. Bu göstergeler, trading sinyallerini filtrelemek veya onaylamak için ADX ile birlikte kullanılabilir. 

ADX ve DMI ilişkisi, fiyat hareketinin yönünü ve gücünü birlikte takip etmenizi sağlar. Ancak, DMI ve ADX göstergelerini birlikte olduğu kadar ayrı olarak da kullanabilirsiniz. Traderlar sadece fiyat hareketinin gücünü görmek için ADX’i, yalnızca fiyat hareketini görmek için DMI’yi tercih edebilir.

ADX göstergesinden şu 3 başlıkta yararlanabilirsiniz.

• Güç analizi: ADX’in en doğrudan kullanımı, gözlemlenen bir eğilimin gücünü değerlendirmek veya henüz başlamış olabilecek bir eğilimi doğrulamaktır. Doğaları gereği, eğilimler başlamadan önce doğrulanamaz. 

• Momentum analizi: Haberler veya kazanç duyuruları, hisse senetlerinde fiyat hareketlerine ilham verebilir, ancak bu tür hareketlerin tümü mutlaka anlamlı bir eğilime dönüşmez. ADX, haberlerle ilgili kısa hareketleri daha sürdürülebilir trendlerden ayırt etmenize yardımcı olabilir.

• Trend analizi: Bazı hisse senetleri diğerlerinden farklı veya daha sık trend olma eğilimindedir. ADX karşılaştırmaları, hangi yöndeki hareketin daha güvenilir olduğunu belirlemek üzere farklı hisse senetleri arasında kullanılabilir. Portföylerini hedge etmek isteyebilecek yatırımcılar için her iki yöndeki eğilimleri bulmaya yardımcı olabilir. 

Herhangi bir yatırım stratejinizi veya gün içi işlem kararlarınızı desteklemek için, ADX veya DMI sinyallerini diğer göstergelerin sonuçları ile birleştirebilirsiniz.